Elektrik kaynaklı yaralanma ve ölümlere ilişkin riskler çoğunlukla elektriğin nerede ve nasıl kullanıldığına bağlıdır. Bazı durumlarda riskler genellikle daha yüksektir;

• Açık alanlar ya da nemli ortamlarda yürütülen çalışmalarda,

• Islanan ya da hasar görmüş ekipman kullanımında,

• Sıkışık-kapalı ortamlarda yürütülen işlerde. (Örneğin; bir tank içerisinde çalışma yapılırken bir elektrik arızası oluşması durumunda elektrik çarpması ihtimali çok yüksektir.)

Bazı ekipman türleri diğerlerine nazaran daha yüksek risk taşıyor olabilir, örneğin;

• Fiş, duy ya da prizi olan taşınabilir elektrikli ekipmanlar, elektrik bağlantıları ve dışardan gelebilecek hasarlara karşı korumasız durumdaki kablolar,

• Özellikle mobil olarak kullanılan ekipmanlara bağlanmış olan uzatma kabloları.

Elektrik yaralanması tanımı elektrikle temas halinde meydana gelen yaralanmaların tamamını ifade eden genel bir tanılamadır. Elektrikle temas çoğu organ sistemlerini de kapsayan çok çeşitli yaralanmalara sebep olabilmektedir. Elektrik yaralanmaları genel olarak aşağıdaki şekilde sınıflandırılır;

1.Yanıklar:

Yanıklar en sık karşılaşılan elektrik kaynaklı yaralanma türleridir. Yanıklar da kendi içinde; parlama yanığı, ark yanığı, alev yanığı, temas ile yanıklar ve elektrik yanıkları şeklinde sınıflandırılmaktadır.

2.Elektrik şoku:

Elektrik akımının vücut üzerinden aktığı durumlarda meydana gelir. Elektrik şoku sonucunda hissedilebilir hafif şiddetteki karıncalanmalardan kalbin durmasına kadar çok çeşitli olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilmektedir. Elektrik şoku sonucunda ortaya çıkacak durumların şiddetini; vücut üzerinden geçen akımın büyüklüğü, akımın vücut üzerinde izlediği yol, vücudun akım altında kaldığı süre ve akımın frekansı etkilemektedir.

3.Göz yaralanmaları:

Vücudun diğer kısımları gibi gözler de elektrik sonucunda yanabilmektedir. Doğrudan ya da yansıyan bir elektrik arkı ışığı kornea yüzeyinde yanmaya sebep olabilmektedir.

Çoğu elektrik kaynaklı kaza aşağıdaki faktörlerden kaynaklanmaktadır:

• Güvenli olmayan ekipman ya da bağlantılar,

• Güvenli olmayan çevre,

• Güvenli olmayan çalışma yöntemleri.

Yalıtım, muhafaza, topraklama, elektrikli koruma cihazları ve elektrikle çalışma yapılırken güvenli çalışma yöntemlerinin kullanılması bu kazaları önlemenin yolları arasındadır.

Elektrik çarpmalarından korunmak için:

• Ekipmanlar kullanım öncesinde kontrol edilerek zarar görmediklerinden ve özellikle yalıtkan kısımlarının sağlamlığından emin olunmalıdır,

• Çevresinde ve yakınında çalışanların bulunmasının istenmediği ve çalışanların temasının önlenmesi gerekli olan elektrikli ekipman ve tesislerin etrafında muhafazalar oluşturulmalıdır. Bu muhafazaların üzerlerinde de gerekli sağlık ve güvenlik işaretleri yerleştirilmelidir.

• Topraklama, sistemdeki elektriği toprağa iletmek için oluşturulacak düşük dirençli yolu ifade etmektedir. Kullanılan ekipman ve tesislerin uygun şekilde topraklanması sağlanmalıdır.

• Sigortalar, devre kesiciler, topraklama arızası devre şalteri ve ark hatası algılama rölesi gibi; herhangi bir topraklama problemi, aşırı yük ya da kısa devre gibi olumsuz durumlarda kablolama sistemindeki akımı otomatik olarak sınırlandıran ya da kesen elektrikli koruma cihazları kullanılmalıdır.

• Elektrikli ekipman ve sistemlerdeki akımın kesilmesi, etiketleme kilitleme uygulanması, elektrikli ekipmanların daima bakımlı tutulması, elektrik sistemlerle çalışılırken dikkatli davranılması ve yapılan işlere uygun ekipmanların kullanılması güvenli çalışma yöntemlerine örnektir.

• Enerji hatlarının altında ya da yakınında yürütülecek çalışmalara başlanılmadan önce enerji hatları ile çalışma alanı arasında bırakılacak güvenli çalışma mesafeleri Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği hükümlerine uygun şekilde belirlenmelidir.

• Kazı vb. çalışmaların yürütüleceği alanlarda yer altı enerji hatlarının yerleri çalışmalara başlanılmadan önce yetkili mercilerden edinilecek bilgilerle ya da uygun araç ve gereçlerle belirlenmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır.

• Alçak gerilimdeki ekipmanlar ile çalışmalar yapılırken çalışanlar izoleli el aletleri ile yalıtkan eldivenler, göz koruyucu ve yalıtkan ayakkabı gibi kişisel koruyucu donanımlar kullanılmalıdır.

• Elektrik ana dağıtım noktalarında yangından korunma amaçlı 300mA anma değerinde kaçak akım rölesi ve elektrik tali dağıtım noktalarında ise çalışanların elektrik çarpmalarına karşı korunmaları amacıyla 30 mA anma değerinde kaçak akım röleleri kullanılmalıdır. Sistemde kullanılan kaçak akım röleleri düzenli aralıklarla yapı işyerinde görevli yetkili elektrikçi tarafından kontrol edilmeli ve olumsuzluk tespit edilmesi halinde yenilenmelidir.

• Sahada görev yapan süpervizör ve operatörler elektrikle ilgili hususlar ile güvenli çalışma yöntemleri hakkında eğitilerek ve bilinçlendirilerek meydana gelebilecek birçok kaza önlenebilir.

• Baş üstü mesafelerde enerji hatları olabileceği gibi yapı yakınında toprak altında gömülü enerji hatları da olabilmektedir.

• Kullanılmakta olan makine ve ekipmanların normal işletme şartları altındaki erişim mesafeleri baş üstü enerji hatlarına ya da gömülü enerji hatlarına temas edebilmektedir.

• Enerji hattı yakınında çalıştırılan mobil ekipmanlar enerji hatlarına temas edebilmektedir.

İnşaatlarda elektrik kaynaklı iş kazalarına sebep olan bazı örnek durumlar:

1- Yüksek katlı bir yapı üzerindeki kule vinç operatörü, görüş alanı dışındaki enerji iletim hattını fark etmediği için yükün kaldırılması ve taşınması esnasında kaldırma ekipmanının enerji hattına teması neticesinde kaza yaşanabilmektedir.

2- Mobil bir iş ekipmanının herhangi bir elektrik iletim hattına temas etmesi durumunda mobil ekipmana temas halindeki tüm çalışanlar akıma kapılabilmektedir.

3- Çalışanların kullandıkları el aletleri ve diğer ekipmanlar da yakında bulunan enerji iletim hatları ile korunması gereken azami yaklaşma mesafelerini aşarak enerji iletim hattına temas edebilmekte  ya da elektrik arkı oluşması sonucu iş kazası meydana gelebilmektedir.