İşverenler; işyerlerine ve çalışma alanlarına güvenli erişim ile güvenli giriş-çıkış yerlerinin sağlanmasından, toplu koruyucu önlemler ile kişisel koruyucu donanımların ve sistemlerin temin edilmesinden ve uygulamaların kontrolünden sorumludurlar.

Çalışanlar; kendilerinin ve diğer çalışanların sağlık ve güvenliğini tehlikeye atmamaya azami derecede dikkat etmekle, işyerinin genel kurallarına, güvenli çalışma yöntemlerine ve iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması amacıyla kendilerine verilen diğer bütün talimatlara uymakla ve kişisel koruyucu donanımlarını kullanmak, bu donanımların temizliğini ve korumasını sağlamakla yükümlüdürler

Yüksekte çalışmalar esnasında karşılaşılabilecek risklere karşı en uygun korunma yöntemlerinin seçilebilmesi için aşağıdaki kontrol önlemleri hiyerarşisi dikkate alınmalıdır.

Yüksekte Güvenli Çalışmanın Sürdürülmesi İçin Dikkate Alınması Gereken Hususlar:

• Öncelikli olarak yüksekte çalışma ve düşmeye karşı alınacak tedbirler ile ilgili olarak çalışma sahasında faaliyet gösteren tüm tarafların sorumlulukları net bir şekilde belirtilmelidir.

• Çalışma alanında, çevresinde ve geçiş güzergâhlarında düşmeye sebep olabilecek tüm iş faaliyetleri ve ekipmanlar belirlenmelidir.

• Düşmeye sebep olabilecek hususların nasıl, ne sıklıkta ve hangi şartlarda yapıldığı göz önüne alınmalıdır. (İşin kapsamı, çalışma alanının düzeni, işin süresi, çalışma yüksekliği, çalışanların eğitim ve tecrübeleri, çalışma alanına erişim imkânları, alandaki çalışan sayısı, hava koşulları, eğimli ya da kaygan zemin koşulları, yetersiz aydınlatma, yakındaki enerji hatları vb.)

• Düşmenin önlenmesi ya da riskin minimize edilmesi için hangi önlemlerin alınması gerektiğine karar verilmeli ve bu aşamada kontrol önlemleri hiyerarşisi dikkate alınmalıdır.

Prefabrik çatı elemanlarının yerde monte edilmesi, uzatılabilir kolu olan boya ruloları vb. ekipmanların kullanılması, boyama vb. işlerin malzeme/tesisat yerine yerleştirilmeden önce yapılması gibi hususlar tehlikenin ortadan kaldırılmasına örnek verilebilir.

Tehlikenin ortadan kaldırılması söz konusu değilse ve çalışmanın yüksekte yapılması zorunluysa, hâlihazırdaki güvenli çalışma yerlerinin seçimi, doğru iş ekipmanlarına başvurulması ve diğer tedbirlerin alınmasıyla güvenli erişim ve çalışma ortamı sağlanarak düşmenin önüne geçilmeli ve çalışanlar tehlikeden izole edilmelidir. Güvenli çalışma platformları, bariyerler ve kenar koruma sistemleri, sabit ve hareketli iskeleler, yükseltilebilir iş platformları gibi ekipmanlar kullanılarak çalışanların düşmesi önlenebilir.

Tehlikenin ortadan kaldırılamadığı ve çalışanların izole edilemediği durumlarda ise düşme mesafesi ve düşme neticesinde oluşabilecek sonuçların şiddeti uygun ekipmanların kullanımı ile mümkün olduğu kadar azaltılmalıdır.

Hareket kısıtlayıcı sistemler, düşmeyi durdurma sistemleri, pozisyon alma (konumlanma) sistemleri, iple erişim sistemleri kullanılarak düşme riski, düşme mesafesi ve oluşacak muhtemel sonuçların şiddeti asgari düzeye indirilmelidir.

Düşmenin önlenmesi için yukarıda belirtilen kontrol tedbirlerinin birlikte kullanımı da söz konusudur. Tehlikenin en baştan bertaraf edilmesinin en etkin kontrol adımı olduğu dikkate alınmalı ve her bir adımda risk altındaki tüm çalışanları koruyan tedbirlerin (toplu korunma) bireyin sadece kendisini koruyan tedbirlerden (kişisel korunma) daha öncelikli olması gerektiği unutulmamalıdır.

Yüksekte çalışma gerektiren işlerde, yapılan işe dair mesleki eğitimin ve ilgili Yönetmelikler ile belirlenen İSG eğitimlerinin yanı sıra çalışma ortamının yapısı gereği çalışanlara özel eğitim verilmelidir. Nitekim "Yapı işlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği" nde aşağıdaki hüküm yer almaktadır:

"Bu alanlarda çalışanlara yüksekte çalışmayla ilgili tehlikeler, riskler, kontrol tedbirleri ve güvenli çalışma yöntemleri konularında eğitim verilir."

Yüksekte çalışma sırasında karşılaşılabilecek tehlike ve riskler büyük oranda belli olmakla birlikte çalışma esnasında kullanılan iş ekipmanının özellikleri, kurulum ile ilgili hususlar ve kişisel koruyucu donanımlar vb. unsurlar bazı tehlike ve risklerin gözden kaçırılmasına sebep olabilir. Bu sebeple çalışanlara verilecek eğitimin ekipmanın kurulumu ve çalışma alanına erişimden işin tamamlanmasına kadar bütün süreçleri kapsayacak şekilde olmasına dikkat edilmelidir.