TS EN 2 ve TS EN 2/A1 "Yangınların Sınıfları" standartlarına göre yangınlar 5 sınıfta değerlendirilmektedir.

Isı Kaynaklarının Belirlenmesi:

Sahada inşa faaliyetleri öncesinde ve bu faaliyetler esnasında tutuşmaya neden olabilecek ısı kaynakları belirlenebilir. Yapı işyerlerinde genellikle aşağıdaki ısı kaynakları bulunmaktadır:

• Sigara ve tutuşturucuları (çakmak, kibrit vb.),

• Açık alevler,

• Kasten yakılan ateş (kundakçılık, sabotaj vb.),

• Isınma amaçlı açıkta yakılan ateş,

• Tesis ve ekipmanlar, örn: akaryakıt kullanılan makine ve araçların egzozları,

• Elektrik arızaları ya da elektrikli ekipmanların yanlış kullanımı,

• Yetersiz elektrik bağlantıları, örn: aşırı yüklenmiş kablolar, fazla çoğaltılmış kablolar, zarar görmüş kablolar vb.,

• Kaynak ve kesim faaliyetler gibi sıcak işler,

• Aydınlatma tesisatı ve ekipmanı, örn: geçici ve mobil aydınlatmalar, depolanmış malzemelere çok yakın konumlandırılmış halojen lambalar vb.,

• Sabit veya taşınabilir olan ve elektrikli, gazlı ya da akaryakıt ile çalışan ısıtıcılar ile ofis ve sosyal tesislerde kullanılan oda ısıtıcıları,

• Mikrodalga fırın ve yiyeceklerin pişirilmesinde kullanılan ısı kaynakları,

• Beton kesicileri ya da taşlama makineleri gibi ekipmanların kullanımında oluşan sürtünmeden kaynaklı ısı,

• Mekanik ekipmanlarda oluşan statik elektrik,

• Oksijenli kesim ekipmanları,

• Yıldırım ya da yansıyan ve kırılma yapan güneş ışıkları.

Yanıcı Madde Kaynaklarının Belirlenmesi:

Yangın açısından düşünüldüğünde tutuşabilen ve yanabilen her şey yanıcı madde olarak değerlendirilir. Yapı işyerlerinde bu maddelerin miktarlarının azaltılması bile yangının oluşma ihtimalini düşürmekte ve herhangi bir yangının yayılma alanını sınırlandırmaktadır. Özellikle kolay alev alabilen ve yanıcı özelliği olan maddelerin sahada depola koşullarının iyi yönetilmesi gerekmektedir. Vardiyada ihtiyaç duyulan miktarda malzemenin sahaya iletilmesi fazla kalan kısımların sahada bırakılmayarak uygun depolama şartları sağlanacak biçimde depolara kaldırılması yangın ihtimalini azaltmaktadır. Saha da kullanılacak malzemelerin seçiminde de mümkün olduğunda az yanıcı özellikte olan malzemelerin seçilmesi yangınla mücadeleyi daha etkin kılacaktır.

Sahada yaygın olarak kullanılan bazı yanıcı maddeler şunlardır:

• Kompozit panel ve kereste gibi yapının bileşenlerini oluşturan bazı elemanlar,

• Kompozit panel ve kereste gibi depolanan ve inşa esnasında kullanılan malzemeler,

• Sahadaki çöpler ve atıklar,

• Boya ve vernik gibi yanıcı kimyasallar ile tiner vb. uçucu yanıcı maddeler,

• Koruyucu kaplamalar,

• İskele üzerindeki kaplama malzemeleri,

• Taşınabilir ekipmanlar için kullanılan akaryakıt,

• LPG (Sıvılaştırılmış Petrol Gazı),

• Asetilen,

• Ambalaj malzemeleri,

• Akaryakıtla çalışan el tipi iş ekipmanları,

Oksijen Kaynaklarının Belirlenmesi:

Bir yangının oluşmasında genellikle oksijen kaynağını etrafımızı sarmakta olan hava teşkil etmektedir. Yapı işyerlerinde; pencere, kapı ve benzeri diğer açıklıklar doğal hava akışı sağlamakta olup rüzgar ve bazı durumlarda oluşacak baca etkisi ise muhtemel bir yangına yüksek oranlarda oksijen sağlamaktadır.

Sahadaki iş ve işlemlerde ya da kullanılan ve depolanan kimi malzemelerde oksitleyici maddeler gibi oksijen kaynakları da söz konusu olabilmektedir. Bunlar da muhtemel yangınlarda ilave oksijen sağlamaktadır.

Sahadaki yaygın oksijen kaynaklarının örnekleri şunlardır:

• Kaynak işlemleri esnasında kullanılan oksijen,

• Oksitleyici maddeler (aşağıdaki piktogramı taşımalıdır),

Yangınlar genellikle 3 şekilde başlar;

Kazara: Tütmekte olan malzemeler iyice söndürülmediğinde veya aydınlatmanın alev alabilecek malzemelere çok yakın konumlandırılmış olması durumunda.

Bir eylem ya da ihmal ile:Elektrikli ekipmanın bakımları düzgün yapılmadığında, ya da yanıcı maddeler bir ısı kaynağından etkilenecek kadar yakın olmasına izin verildiği durumlarda.

Kasten:Kundaklama vb. saldırı durumlarında.

Önleyici bir yaklaşım için ısı kaynakları, yanıcı maddeler ya da oksijen kaynağı ortadan kaldırılmalı ya da mümkün olduğunca azaltılarak muhtemel bir yangının oluşma ihtimali ve oluşması sonucundaki etkileri asgariye indirilmelidir.

Isı Kaynaklarının Kaldırılması/Azaltılması:

• Potansiyel ısı kaynakları mümkün olduğunca daha güvenli olanları ile değiştirilmelidir. Örn: Açık alevli ve radyant ısıtıcıların yerine konvektör ısıtıcılar gibi ekipmanlar tercih edilebilir.

• Demir kesimi gibi işlemler, özellikle kolay alev alabilir ve yanıcı malzemelerin uzağında özel olarak belirlenmiş alanlarda yürütülmelidir.

• Sahada özel sigara içme alanları belirlenmeli ve bu alanlar dışında sigara içilmesi engellenmelidir.

• Taşınabilir ısıtma cihazlarının hareket alanları kısıtlanmalı ve koruyucular ile muhafaza edilmelidir.

• Tutuşturucu kaynaklar ile yanıcı maddeler ayrılmalı ve mümkün olduğunca aralarında mesafe bırakılmalıdır. Örn: Aydınlatma ile yancı maddeler arasında yeterli açıklık korunmalıdır.

• Tutuşturucu malzemeler kontrol edilmeli, denetlenmeli ve takibi sağlanmalıdır.

• Geçici konaklama yerlerinde bulunan ekipman da dahil olmak üzere elektrik, mekanik ve gaz ekipmanlarının üreticinin talimatlarına uygun şekilde kurulduğundan, kullanıldığından, muhafaza edildiğinden ve korunduğundan emin olunmalıdır.

• Sıcak işler/çalışma izin formları kullanılarak sıcak işlemler/çalışmalar sıkı biçimde kontrol edilmelidir.

• Herhangi bir tutuşma gerçekleşmediğinden ve yangın çıkmasına neden olabilecek yanıcı veya sıcak materyallerin kalmadığından emin olmak için, sıcak işlemler/çalışmalar bittikten sonra düzenli aralıklarla sıcak işlerin (Örn: Kaynak) gerçekleştirildiği tüm alanlar kontrol edilmelidir.

• Yanıcı gaz ihtiva eden ya da daha önceden ihtiva etmiş gaz tesisatının üzerinde herhangi bir çalışma yürütülmesi engellenmelidir. Bu alanlarda pürmüz lambası veya sıcak hava tabancası gibi tutuşturucu ısı kaynaklarının kullanılması önlenmelidir.

• Ekipmanlar kullanılmadıklarında ya da hazır bulundurulmaları gerekmediğinde kapatılmalıdır.

• Sahada özellikle depolama alanlarının kundaklama vb. sabotajlara karşı korunması için uygun tedbirler alınmalıdır.

• Saha da açık ateşlerin yakılmasına izin verilmemelidir.

Yanıcı Madde Kaynaklarının Kaldırılması/Azaltılması:

• Daha az yanıcı özellikteki malzemeler tercih edilmelidir.

• Yanıcı madde ve malzemelerin sahadaki depolama sürelerini asgariye indirmek için önceden iyi bir planlama yapılmalı ve sipariş süreçleri iyi yönetilmelidir.

• Açık alanlarda kullanılmakta olan yanıcı sıvı ve gazların depolama miktarı mümkün olduğunca asgari düzeyde tutulmalıdır.

• Kullanılmakta olamayan yanıcı sıvı ve gazlar, sadece izin verilen kişilerin girebildiği ve belirli depolama alanlarında saklanmalı ve sahadaki işlemler için gerekli olan asgari miktardaki malzemeler saklanmalıdır.

• Yanıcı katı, sıvı ve gazlar bir arada depolanmamalıdır.

• Yanıcı gazların depolandığı alanlar iyi havalandırılan alanlar olmalıdır. Örn: LPG tüpleri açık havada güvenli bir kafes içerisinde tutulmalıdır.

• Tamamlanmış imalatların hasar görmemesi için kullanılan kâğıt, ahşap, plastik örtü ya da bant gibi malzemeler kaldırılmalı ya da bu malzemelerin herhangi bir tutuşturucu ile temasını engelleyecek tedbirler alınmalıdır.

• Sahada atık ve çöpler biriktirilmemeli, atıklar günlük olarak uzaklaştırılmalıdır. Özellikle yanıcı atıklar sahada belirli metal konteynerlerde biriktirilmeli ve güvenli biçimde bertaraf edilmelidir.

• Kullanılan malzemelerin değişen yanıcılık özelliklerinin farkında olunmalıdır. (Güvenlik bilgi formları)

Oksijen Kaynaklarının Kaldırılması/Azaltılması:

• Daha az yanıcı özellikteki malzemeler tercih edilmelidir.

• Gerekli olmayan durumlarda, ortamdaki oksijen miktarının artışını önlemek amacıyla havalandırma için gerekli olmayan kapı, pencere ve diğer açıklıklar kapalı tutulmalıdır.

• Oksitleyici maddeler mümkün olduğunca kullanılmamalı ya da asgari miktarlarda kullanılmalıdır. Ayrıca oksitleyici maddeler herhangi bir ısı kaynağının yakınında depolanmamalıdır.

• Sahada bulundurulan oksijen tüplerinin kullanımı ve depolanması kontrol altında tutulmalı, sızmalara karşı kontrol edilmeli ve bulundukları ortamlar düzenli olarak havalandırılmalıdır.

• Projenin ilerleyen aşamalarında, tesislerin işlevleri açısında gerekli olmayan havalandırma sistemleri kapalı tutulmalıdır.

İşyerlerinde meydana gelebilecek acil durumlarda yapılacak iş ve işlemler dahil bilgilerin ve uygulamaya yönelik eylemlerin yer aldığı plan acil durum planıdır ve acil durum planı, tüm işyerleri için tasarım veya kuruluş aşamasından başlamak üzere acil durumların belirlenmesi, bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlerin alınması, görevlendirilecek kişilerin belirlenmesi, acil durum müdahale ve tahliye yöntemlerinin oluşturulması, dokümantasyon, tatbikat ve acil durum planının yenilenmesi aşamaları izlenerek hazırlanır.

Acil durum planının hazırlanması, muhtemel acil durumlar, tatbikatlar, acil durum bilgilendirmeleri ve bu konuyla ilgili çalışanların görevlendirilmeleri ile ilgili hususlar 18/6/2016 tarih ve 28681 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik" te düzenlenmiştir.

Acil Çıkış İşaretleri:

Acil çıkış ve kaçış yolu

Yönler (Yardımcı bilgi işareti)

Yangınla Mücadele İşaretleri:

Yönler (Yardımcı bilgi işareti)

Acil toplanma yeri işareti

Yangın tüplerinin seçiminde hangi tür yangına karşı kullanılacağı önem arz etmektedir. Buna doğru karar verebilmek için de sahada kullandığımız malzeme ve ekipmanları iyi tanımalı bunlara göre hangi alanlarda hangi tip yangın söndürücülerin kullanılacağına karar verilmelidir.